Het tekort aan onderwijzers, en in het bijzonder vakleerkrachten, dreigt een structureel probleem te worden in Suriname.
Zonder doortastende en snelle interventies zal de onderwijssector, die al geruime tijd onder druk staat, verder wegzakken in een crisis.
Het gebrek aan vakleerkrachten is geen nieuw fenomeen, maar het dreigt nu een punt te bereiken waarop het moeilijk nog terug te draaien is.
Een groeiend aantal ervaren leerkrachten verlaat het onderwijs permanent, of neemt langdurig verlof buiten bezwaar om elders hun brood te verdienen.
De vraag rijst dan ook: hoe kan een sector die een van de hoekstenen van de samenleving zou moeten vormen, zo langdurig aan zijn lot worden overgelaten?
De verleiding van elders
Een van de oorzaken van deze uitstroom is dat veel leerkrachten elders betere arbeidsomstandigheden en salarisvoorwaarden vinden. Het salaris in het onderwijs is al jaren niet toereikend voor een waardig bestaan, wat vakmensen dwingt naar andere sectoren of zelfs het buitenland te kijken.
Verlof buiten bezwaar biedt een tijdelijke uitweg voor onderwijzers om zich financieel te herpakken, maar de grote vraag is hoeveel van hen daadwerkelijk terugkeren.
Vaak is de overstap naar een beter betaalde baan, waar hun expertise en ervaring op waarde wordt geschat, definitief. Hierdoor blijft het onderwijs in een vicieuze cirkel van tekortkomingen en ad-hocoplossingen.
Aantrekkelijkheid lerarenberoep
Een ander schrijnend aspect van dit probleem is het dalende aanzien van het beroep van leerkracht. Waar het vroeger een gerespecteerd vak was, is het nu een sector geworden waar de instroom van nieuwe docenten stagneert.
De lage lonen, overvolle klassen, gebrek aan middelen en de almaar toenemende administratieve rompslomp maken het vak onaantrekkelijk voor jonge professionals.
Ze kiezen vaker voor andere loopbanen waar hun inzet en talent meer worden gewaardeerd, zowel in materiële zin als op het gebied van werkplezier.
Een kwetsbaar systeem
Het probleem reikt dieper dan enkel de uitstroom van ervaren krachten. De instroom van nieuwe leerkrachten is ontoereikend om het gat dat ontstaat te vullen. Dit leidt tot situaties waarin leerlingen maandenlang zonder vakdocent zitten voor cruciale vakken als wiskunde, natuurkunde of talen.
De overheid is zich al jaren bewust van deze problemen, maar er worden geen adequate stappen ondernomen om ze structureel aan te pakken. Tijdelijke contracten, pensionering van docenten zonder vervanging, en het gebrek aan goed opgeleide vakleerkrachten zorgen voor een systeem dat op instorten staat.
De gevolgen van dit lerarentekort zijn voelbaar in de klaslokalen. Leerlingen krijgen niet de begeleiding die ze nodig hebben om hun volledige potentieel te bereiken.
Het tekort aan vakleerkrachten leidt tot een daling in de kwaliteit van het onderwijs, wat op zijn beurt resulteert in lagere slagingspercentages en een slechtere voorbereiding op de arbeidsmarkt of verdere studies.
Deze problemen stapelen zich op, met als resultaat dat de jongere generaties niet de kansen krijgen die zij verdienen in een snel veranderende wereld.
Politieke onwil of onvermogen?
De vraag is hoe lang deze situatie nog kan voortduren voordat er serieuze maatregelen worden getroffen. De overheid moet erkennen dat het lerarentekort niet alleen een probleem van de onderwijssector is, maar een nationale crisis.
Zonder goed opgeleid personeel blijven de leeromstandigheden ondermaats, en dat zal de toekomst van Suriname schaden.
Echter, de politieke wil om hierin te investeren lijkt te ontbreken. Het is ondenkbaar dat een land met zoveel talent geen prioriteit geeft aan het fundament van zijn toekomst: onderwijs.
D. Mack-Nack
