Suriname is een land met vele gezichten: etnisch divers, politiek gefragmenteerd, sociaal gelaagd en economisch instabiel. Maar deze veelvormigheid wordt niet verhelderd door een solide informatiebasis, integendeel.
Een fundamenteel struikelblok bij elke serieuze analyse van de Surinaamse samenleving is de gebrekkige beschikbaarheid van actuele, betrouwbare en transparante data. We varen in de mist en dat maakt koers houden bijna onmogelijk.
Wie vandaag wil weten hoeveel Surinamers onder de armoedegrens leven krijgt geen helder antwoord. Er circuleren schattingen variërend van 40 tot wel 70 procent.
Ook de inflatiecijfers worden vaak met vertraging of onduidelijkheid gepubliceerd waardoor beleidsmakers, ondernemers en burgers, niet precies weten waar ze aan toe zijn.
In de gezondheidszorg wordt beleid gemaakt zonder actuele gegevens over de verspreiding van chronische ziekten of regionale zorgbehoeften. En in het onderwijs blijft het gissen naar het aantal voortijdige schoolverlaters.
Het Algemeen Bureau voor de Statistiek
Het Surinaams Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) zou de ruggengraat moeten zijn van feitelijke beleidsvorming. In de praktijk is het bureau echter ernstig verzwakt: onderbemand, ondergefinancierd en ondergewaardeerd.
Nu, in 2025, zien we dat er wél verbeteringen zijn. Het ABS publiceert maandelijks de inflatiecijfers en werkt actief aan bevolkingsstatistieken. Dit is vooruitgang vergeleken met eerdere jaren. Toch blijven de structurele problemen onverminderd groot.
Het bureau is nog altijd niet volledig onafhankelijk, en volgens het IMF is technische bijstand nodig om de betrouwbaarheid van sectordata te verbeteren. Dat is een impliciete erkenning dat de interne capaciteit nog steeds onvoldoende is.
Het gevolg is dat beleidsmakers met een bijna blind vertrouwen op hun eigen politieke instinct beleid formuleren. Sociaal-maatschappelijke organisaties worden gedwongen te werken met anekdotes in plaats van cijfers.
En internationale partners krijgen een vertekend beeld van de werkelijkheid, wat leidt tot misplaatste hulp, verkeerd afgestemde projecten, of simpelweg wantrouwen.
Geen feiten, geen vooruitgang
Je kunt geen coherent beleid maken zonder een degelijk beeld van de werkelijkheid. Hoe wil je armoede terugdringen als je niet weet waar, hoe diep en bij wie het zit?
Hoe wil je economische groei stimuleren als je geen inzicht hebt in sectorale productiviteit of arbeidsparticipatie?
Hoe wil je investeren in gezondheidszorg als de demografische trends en regionale behoeften niet helder zijn?
Het ontbreken van betrouwbare data creëert een vruchtbare voedingsbodem voor speculatie, fake news en politieke verdachtmakingen.
Wanneer de prijs van een brood met 10 of 20 procent stijgt, maar niemand exact weet welke koopkrachtontwikkeling huishoudens doormaken, ontstaan verhalen en geruchten die het publieke vertrouwen ondermijnen. In plaats van feiten worden emoties leidend.
Fragmentatie zonder fundament
De fragmentatie van Suriname is demografisch duidelijk: de samenleving bestaat uit verschillende etnische groepen met elk hun eigen geschiedenis, waarden en netwerken.
Maar ook politiek is het land versplinterd met partijen die vaak etnisch georiënteerd zijn en zelden duurzame bruggen bouwen over de verschillen heen.
Sociaal gezien zijn er enorme verschillen tussen stad en district, tussen arm en rijk, tussen opgeleiden en kansarmen. Economisch is er sprake van een duale structuur: een formele sector die stagneert, en een informele sector die nauwelijks in beeld is maar waar het overleven van honderdduizenden van afhangt.
Zonder data is deze complexiteit niet te duiden, laat staan aan te pakken. Je kunt de puzzel niet leggen als je de stukjes niet ziet.
De noodzaak van een datarevolutie
Suriname heeft dringend behoefte aan een datagedreven bestuurscultuur. Dat begint bij een grondige herziening van het ABS. Geef het bureau onafhankelijkheid, investeer in menskracht, technologie en transparantie.
Zet in op samenwerking met universiteiten, maatschappelijke organisaties en internationale instellingen om methodologieën te verbeteren en datadelen te stimuleren.
Daarnaast zouden overheidsinstanties verplicht moeten worden om ruwe data systematisch te verzamelen, te ontsluiten en te publiceren, uiteraard met respect voor privacy. Digitale platformen en dashboards kunnen helpen om beleidsinformatie voor iedereen toegankelijk te maken. Niet alleen voor beleidsmakers maar ook voor burgers.
Transparantie is macht
In Suriname wordt transparantie vaak gezien als risico. Wie cijfers toont maakt zich kwetsbaar, zo lijkt de gedachte.
Maar in werkelijkheid is het tegenovergestelde waar: transparantie is een teken van volwassen bestuur. Het stelt je in staat om fouten te herkennen, bij te sturen en draagvlak te creëren. Geen enkel systeem is foutloos, maar een systeem dat zijn fouten verbergt, is gedoemd ze te herhalen.
Conclusie
De maatschappelijke en economische fragmentatie van Suriname is een feit. Maar het gebrek aan goede data is een keuze. En het is een keuze die het land zich niet langer kan permitteren. Zonder inzicht blijft vooruitgang een vaag ideaal, zonder routekaart.
Het is de hoogste tijd om het kompas te repareren. Een onafhankelijk, krachtig en transparant Centraal Bureau voor de Statistiek is daarbij geen luxe maar een noodzaak.
Eduard Hartgens
