Bloeddonoractivist Kenneth Niekoop benadrukt tegenover GFC Nieuws dat bloeddonatie een levensreddende daad is die jaarlijks miljoenen patiënten wereldwijd helpt.
Achter de prikken en stoelen schuilt echter een zorgvuldig systeem van wet- en regelgeving, bedoeld om zowel de donor als de ontvanger te beschermen.
Wat zijn nu precies de rechten en plichten van mensen die vrijwillig een stukje van zichzelf geven om het leven van een ander te redden?
Over de hele wereld hanteren gezondheidsautoriteiten en bloedbanken strikte protocollen om de veiligheid en ethische integriteit van het donatieproces te waarborgen.
Deze richtlijnen vormen de basis voor de rechten en plichten van elke donor.
Rechten van de bloeddonor
• Recht op geïnformeerde toestemming
Donoren hebben recht op volledige informatie over het donatieproces, inclusief risico’s, voordelen en het gebruik van het bloed. Toestemming moet vrijwillig en weloverwogen worden gegeven.
• Recht op privacy en vertrouwelijkheid
Alle persoonlijke en medische gegevens die tijdens de screening worden verzameld, dienen strikt vertrouwelijk te worden behandeld. Alleen bevoegde medische professionals mogen toegang hebben tot deze informatie.
• Recht op een veilige en hygiënische omgeving
Donoren mogen verwachten dat de donatielocatie schoon is, de apparatuur steriel en het personeel goed opgeleid.
• Recht op inzage in testresultaten
Wanneer afwijkingen in het bloed worden vastgesteld – zoals infectieziekten – heeft de donor recht op inzage, vaak met bijbehorende medische begeleiding of doorverwijzing.
• Recht om toestemming in te trekken
Een donor mag op elk moment, zelfs tijdens het proces, besluiten om te stoppen, zonder negatieve gevolgen.
• Recht op informatie bij afwijzing
Indien een donor (tijdelijk of permanent) wordt uitgesloten, heeft hij of zij recht op uitleg over de reden van die beslissing.
• Recht op vrijwilligheid en onbetaaldheid
In de meeste landen is bloeddonatie vrijwillig en onbetaald. Dit verhoogt de veiligheid van de bloedvoorziening, omdat het risico op misleiding door financiële motieven wordt uitgesloten.
Plichten van de bloeddonor
• Plicht tot eerlijkheid
De belangrijkste plicht van elke donor is het eerlijk en volledig beantwoorden van vragen tijdens de medische screening. Het verzwijgen van medische geschiedenis of risicogedrag kan levensbedreigende gevolgen hebben voor de ontvanger.
• Plicht tot naleving van richtlijnen
Donoren dienen instructies van medisch personeel strikt op te volgen – voor, tijdens en na de donatie. Dit betreft onder andere het uitstellen van donatie na een verblijf in een risicogebied of na bepaalde medische ingrepen.
• Plicht tot rapporteren van veranderingen
Als een donor zich na de donatie ziek voelt of zich realiseert dat belangrijke informatie niet is gemeld, moet dit onmiddellijk worden doorgegeven aan de bloedbank. Zo kunnen passende maatregelen worden genomen, zoals het vernietigen van het gedoneerde bloed.
• Plicht tot begrip
Hoewel het een recht is om geïnformeerd te worden, heeft de donor ook de verantwoordelijkheid om de verstrekte informatie te begrijpen en bij onduidelijkheden vragen te stellen.
“Het systeem van bloeddonatie berust op wederzijds vertrouwen,” zegt Kenneth Niekoop.
“De bloedbank waarborgt veiligheid, privacy en respect. In ruil daarvoor verwachten ze eerlijkheid en verantwoordelijkheid van de donor. Die wederkerigheid is essentieel voor een betrouwbare bloedvoorziening die levens kan redden.”
Gezien de complexiteit van het menselijk lichaam en de ernstige gevolgen van besmet bloed, is het noodzakelijk dat dit evenwicht tussen rechten en plichten voortdurend wordt bewaakt en waar nodig bijgestuurd.
Zo blijft bloeddonatie een daad van altruïsme én veiligheid, stelt Niekoop.
Foto ter illustratie
Sheryl maakt deel uit van het freelance redactieteam van GFC Nieuws.
Contact: info@gfcnieuws.com of WhatsApp.
