Voor veel mensen in Suriname blijft het een angstaanjagend idee om ooit met een ernstige ziekte in een ziekenhuisbed van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP) te belanden.
De verhalen die in de samenleving rondgaan over drukte, beperkte capaciteit en lange wachtdagen in het AZP houden de angst levend.
Toch benadrukt een analytical researcher van Constantin dat Surinamers aanzienlijk meer invloed hebben op hun toekomst dan zij vaak beseffen.
Hij deelt adviezen gebaseerd op recente internationale studies die volgens hem het risico op ernstige ziekte duidelijk kunnen verkleinen.
Een lage stabiele HbA1c-waarde behouden
Een gezonde HbA1c is voor hem één van de krachtige vormen van preventie. Wanneer glucosewaarden jarenlang te hoog blijven, richt dat onherstelbare schade aan in bloedvaten, zenuwen en organen.
Wie die waarde laag houdt, bij voorkeur rond 5% verkleint direct de kans op vele gezondheidsproblemen.
De bloeddruk rond 120 over 80 houden
Hoge bloeddruk wordt vaak onderschat omdat er niet altijd klachten zijn. Een stabiel niveau beschermt het hart, voorkomt beroertes en vermindert de belasting van de nieren.
Gezond gewicht
Een gezond gewicht verlaagt de kans op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk en gewrichtsklachten. Het ondersteunt een sterk immuunsysteem en bevordert langdurige vitaliteit en welzijn.
Dagelijks flink in beweging blijven
Het is belangrijk om elke dag actief te zijn en lang zitten te vermijden. Kies zoveel mogelijk voor staan als uw ergens lang moet wachten.
Wandelen, fietsen, zwemmen, joggen, eenvoudige oefeningen thuis, de auto zelf wassen of actief werken in de tuin verbeteren de algemene conditie en verlagen het risico op chronische ziekten.
Regelmatig krachttraining doen
Spieren spelen een belangrijke rol bij het verwerken van glucose, het verbranden van vet en het ondersteunen van gewrichten. Wie ouder wordt, heeft die kracht en spiermassa nog meer nodig om gezond te blijven.
Bewerkt voedsel vermijden, sardines eten
Producten die industrieel worden samengesteld, bevatten vaak veel zout, suiker en toevoegingen die het lichaam belasten.
De Constantin- researcher wijst erop dat het eten van verse voedingswaren met weinig geraffineerde koolhydraten en voldoende volwaardige eiwitten, omega 3 vetzuren uit sardines en makreel, onbespoten groenten en koudgeperste olijfolie de basis legt voor duurzame gezondheid. Vermijdt junkfood!
Geen softdrinks
Frisdranken bevatten grote hoeveelheden suiker die snel opgenomen worden en de suikerspiegel onnodig laten stijgen. Recente onderzoeksresultaten tonen dat mensen die regelmatig softdrinks gebruiken een veel hoger risico lopen op diabetes, hoge bloeddruk en hartproblemen.
Alcohol volledig laten staan
Hij benadrukt dat er geen veilige hoeveelheid bestaat. Zelfs kleine hoeveelheden beïnvloeden het hart, de lever en het immuunsysteem.
Niet roken
Roken verhoogt de kans op vrijwel elke ernstige ziekte die ziekenhuisopname vereist. Hij noemt het een directe aanval op de longen, bloedvaten en het hart. Het geeft bovendien een veel hogere kans op het ontstaan van kanker.
Stress verminderen en goed slapen
Langdurige spanning verstoort hormonen, eetgedrag en het afweersysteem. Rust en regelmatige, voldoende slaap in het donker zijn volgens hem net zo belangrijk als voeding, beweging en krachttraining.
Regelmatig preventief onderzoek laten doen
De Constantin – researcher geeft aan dat veel ernstige aandoeningen in Suriname te laat ontdekt worden omdat mensen wachten tot de klachten ondraaglijk worden.
Volgens hem kan een deel van ziekenhuisopnames worden voorkomen wanneer volwassenen op tijd en volgens een vaste routine aan preventieve onderzoeken deelnemen.
Het idee dat men alleen naar de dokter gaat wanneer men klachten heeft, noemt hij een misvatting die veel schade veroorzaakt.
Uitstrijkjes voor vrouwen
Voor vrouwen ouder dan 25 jaar blijft een uitstrijkje het uitgangspunt. Dat moet wat hem betreft elk jaar of in ieder geval om de twee jaar gedaan worden, of vaker wanneer een arts dat adviseert.
De test kan vroege afwijkingen van de baarmoederhals opsporen die anders ongemerkt kunnen doorgroeien.
Borstkankerpreventie
Daarnaast wordt een mammogram vanaf ongeveer 40 jaar aanbevolen, en voor vrouwen met een familiegeschiedenis van borstkanker zelfs vanaf 35 jaar.
Dit verkleint de kans dat borstkanker pas in een veel later stadium wordt ontdekt. Bij vrouwen met dicht borstklierweefsel krijgt een MRI de voorkeur, omdat tumoren op een mammogram bij hen vaker moeilijk zichtbaar zijn.
Een MRI kan daardoor aanvullende informatie geven en helpt om borstkanker in een eerder stadium op te sporen.
Prostaatonderzoek voor mannen
Voor mannen is de PSA-test vanaf 45 jaar verstandig. Wanneer er in de familie prostaatproblemen voorkomen, is het beter om al vanaf 40 jaar te starten.
De onderzoeker legt uit dat prostaatkanker in de beginfase vrijwel nooit klachten geeft, waardoor een jaarlijkse test veel leed kan voorkomen.
Bloedonderzoek
Een volledig bloedbeeld(VBB) hoort volgens hem bij de basis. Dat onderzoek geeft inzicht in rode en witte bloedcellen, bloedplaatjes en mogelijke ontstekingen.
Aanvullend moeten markers zoals CRP worden gemeten om vroegtijdige ontstekingsprocessen te herkennen die later kunnen leiden tot hartziekten of andere chronische aandoeningen.
Vitamine D3 vereist volgens hem extra aandacht. Ondanks het tropische klimaat hebben veel mensen lage waarden. Het ideale bereik ligt tussen 60 en 80 ng/ml.
Wie lager zit dan 40 loopt een groter risico op infecties, welvaartsziekten en een verminderde weerstand. Een eenvoudige bloedtest kan dit bepalen en indien nodig kan supplementatie worden ingezet.
Ontlastingsonderzoek
Daarnaast raadt hij ontlastingsonderzoek nadrukkelijk aan. Volgens hem is het één van de meest onderschatte vormen van preventie.
Vanaf 30 jaar is een test op occult bloed zinvol, zeker wanneer iemand snel moe wordt, ongemerkt gewicht verliest of een familielid darmkanker heeft of heeft gehad.
Deze test spoort bloed op dat niet zichtbaar is met het blote oog maar wel kan wijzen op darmpoliepen of andere afwijkingen.
Hij voegt daaraan toe dat Surinamers ook standaard moeten testen op Helicobacter pylori, een bacterie in de maag die verantwoordelijk kan zijn voor maagzweren en op langere termijn zelfs maagkanker.
Deze test kan eenvoudig via de ontlasting worden uitgevoerd. Hij benadrukt dat de bacterie veel voorkomt in de regio maar dat niet een ieder er preventief op worden getest, waardoor problemen laat aan het licht komen.
Darmonderzoek
Voor wie boven de 45 jaar is en familie heeft met darmkanker, wordt een coloscopie aanbevolen. Dat onderzoek geeft een volledig beeld van de darmen en maakt het mogelijk om poliepen meteen te verwijderen voordat ze kwaadaardig worden.
Jaarlijkse controles en levenslange preventie
Verder horen jaarlijkse controles van cholesterol, triglyceride, leverwaarden, nierfunctie en HBa1c bij een volledige check-up. Al deze parameters helpen om afwijkingen vroeg te ontdekken en te behandelen voordat ze leiden tot een ziekenhuisopname.
Volgens de onderzoeker is preventie niet iets dat men moet uitstellen tot zijn of haar vijftigste, maar een levenslange routine.
Kleine inspanningen nu kunnen volgens hem voorkomen dat men later onverwacht in het AZP terechtkomt met ernstige aandoeningen die al veel eerder opgespoord hadden kunnen worden.
De onderzoeker benadrukt dat geen enkele maatregel volledige zekerheid geeft, maar samen vormen ze een beschermlaag die de kans op opname in het ziekenhuis aanzienlijk kan verkleinen.
