In lijn met de toezegging van de Staatshoofden van de Caribische Gemeenschap (CARICOM) om lidstaten op hun verzoek te ondersteunen met een onafhankelijke, onpartijdige en eerlijke beoordeling van het verloop van algemene verkiezingen, heeft de regering van Suriname CARICOM uitgenodigd om een verkiezingswaarnemingsmissie (CEOM) af te vaardigen voor de Algemene Verkiezingen van 25 mei 2025.
Als reactie op deze uitnodiging stelde het CARICOM-secretariaat een team samen bestaande uit acht verkiezingsexperts afkomstig uit Antigua en Barbuda, de Bahama’s, Barbados, Guyana, Jamaica, Saint Lucia, Saint Vincent and the Grenadines en Trinidad en Tobago. Deze delegatie werd ondersteund door drie medewerkers van het CARICOM-secretariaat.
De volledige missie arriveerde op 22 mei in Suriname en vertrok op 27 mei 2025.
De missie had als doel om:
Het gehele verkiezingsproces te observeren, waaronder de algemene sfeer en omstandigheden, de gang van zaken op de stembureaus, het tellen van de stemmen en het politieke klimaat na de bekendmaking van de uitslag;
Kwalitatieve en kwantitatieve data te verzamelen over het verkiezingsproces, inclusief de prestaties van verkiezingsautoriteiten en de gedragingen van politieke actoren, maatschappelijke organisaties, media en het stemmend publiek;
Mogelijkheden voor verbetering te signaleren en aanbevelingen te doen.
Periode voorafgaand aan de verkiezingen
In aanloop naar de verkiezingen sprak de missie met diverse belanghebbenden over de geldende verkiezingswetten en -praktijken. Deze gesprekken boden ook inzicht in de politieke cultuur en de context waarin de verkiezingen plaatsvonden.
De CEOM bracht onder meer een beleefdheidsbezoek aan president Chandrikapersad Santokhi en voerde gesprekken met het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB), de Nationale Veiligheidsdienst, De Nationale Assemblee, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Internationale Handel en Internationale Samenwerking.
Daarnaast sprak de missie met vertegenwoordigers van politieke partijen en maatschappelijke organisaties, zoals de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden (VIDS), de Interreligieuze Raad, de Nationale Jongerenraad, het Anti-Fraude Platform, de Stichting Wan Okasi, de Marrongemeenschappen (KAMPOS) en lokale bestuurders in de districten Brokopondo, Wanica, Matta, Bernarddorp en Para, waaronder ook twee basja’s.
Tijdens deze gesprekken kwamen onder meer de volgende zorgen naar voren:
Onvoldoende training van stembureaupersoneel;
Uitsluiting van kandidaten op lokale kieslijsten;
Gevolgen van de wijziging van de kieswet in oktober 2023;
Mogelijke verkiezingsfraude;
Beperkte voorlichting aan vooral Inheemse en Marrongemeenschappen;
Veiligheid van de nieuwe plastic stembussen.
Verkiezingsdag
Op de verkiezingsdag bezocht het CEOM-team 136 stembureaus verspreid over zes districten: Commewijne, Coronie, Marowijne, Paramaribo, Saramacca en Wanica. De waarnemers volgden het verloop van de stemming, de opening en sluiting van de stembureaus, en de telling van de stemmen.
Belangrijkste bevindingen
De opening en sluiting van stembureaus in Paramaribo verliepen volgens procedure. Er was voldoende stemmateriaal aanwezig.
Sommige stembureaus openden echter met aanzienlijke vertragingen — in enkele gevallen meer dan anderhalf uur — vaak veroorzaakt door personeelsgebrek of onzekerheid van het personeel over hun taken.
Stembureaus waren over het algemeen goed bereikbaar, ook voor mensen met een fysieke beperking.
Het stemproces verliep ordelijk en efficiënt; echter, partijvertegenwoordigers buiten de stembureaus klaagden soms dat zij de naamoproep van kiezers niet goed konden horen, waardoor ze moeite hadden om stemmers te registreren.
De introductie van nieuwe stemhokjes, waaronder één voor rolstoelgebruikers, werd positief ontvangen, hoewel de opstelling verbeterd kan worden om stemgeheim te waarborgen.
De stemlocaties sloten stipt om 19.00 uur. De telling verliep volgens procedure, maar ook hier hadden sommige bureaus last van onvoldoende en/of onvoorbereid personeel, wat leidde tot vertragingen en tussenkomst van OKB-medewerkers.
De aanwezigheid van partijvertegenwoordigers binnen sommige stembureaus duidt op een inspanning van de verkiezingsautoriteiten om hun zorgen serieus te nemen, met name over de identificatie van stemkeuzes vanuit buiten het stembureau.
Conclusie
Hoewel er operationele en personele uitdagingen waren, verliepen de Algemene Verkiezingen van 25 mei 2025 vreedzaam en in een sfeer van sterke burgerbetrokkenheid en onderlinge solidariteit onder de Surinaamse bevolking.
De CEOM zal een uitgebreid rapport met aanbevelingen overleggen aan de secretaris-generaal van CARICOM.
De missie spreekt haar dank uit voor de uitnodiging om het democratisch proces in Suriname te ondersteunen en bedankt alle belanghebbenden die hebben bijgedragen aan het succesvolle verloop van de missie.
Sheryl D. Gallant maakt deel uit van het freelance redactieteam van GFC Nieuws.
Voor contact: info@gfcnieuws.com of direct via WhatsApp.
