De recente uitspraak waarbij Aniel Koendjbiharie van Wan Okasi gelijk kreeg in zijn rechtszaak tegen het ministerie van Binnenlandse Zaken, onderstreept een fundamenteel principe in een democratische rechtsstaat: het recht op geheime stemming, zoals vastgelegd in internationale mensenrechtenverdragen, weegt zwaarder dan praktische overwegingen zoals het handhaven van orde of het voorkomen van mogelijk misbruik bij het begeleiden van kiezers met een beperking.
1. Het recht op geheime stemming
Het stemgeheim is essentieel voor vrije en eerlijke verkiezingen. Internationale verdragen, zoals het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR), erkennen het als een fundamenteel mensenrecht.
Iedere burger, ongeacht fysieke of mentale beperking, moet zonder druk of beïnvloeding kunnen stemmen. Het stemhokje is een veilige ruimte waar elke kiezer zijn of haar keuze in volledige vrijheid en geheimhouding kan maken.
Het toelaten van een stembureaulid in het stemhokje – hoe goed bedoeld ook – ondermijnt dit principe. Het creëert ruimte voor wantrouwen en mogelijk misbruik.
De rechterlijke uitspraak in deze zaak doet daarom recht aan het principe dat ook mensen met een beperking volwaardige en gelijkwaardige kiezers zijn, met recht op autonomie en geheimhouding van hun keuze.
2. Zorgen over misbruik via begeleiders
De zorgen van Nasier Eskak, de directeur van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, zijn echter niet zonder grond. In de praktijk kan het toelaten van ‘vertrouwenspersonen’ als begeleiders leiden tot situaties waarin stemkeuzes worden beïnvloed, vooral in onze kwetsbare Surinaamse gemeenschappen waar partijloyaliteit en afhankelijkheid een rol spelen.
De vrees is dat zonder een werkzaam controlemechanisme, deze vrijheid misbruikt kan worden voor politieke winst. In een context waar mensen soms onder druk kunnen staan of afhankelijk zijn van politieke handlangers, is het belangrijk om te voorkomen dat dit wordt gebruikt voor ongewenste beïnvloeding van de stemkeuze.
Het is belangrijk dat we niet terugvallen op ondemocratische praktijken om misbruik te voorkomen. Misbruik moet juist met democratische middelen wordt bestreden. De oplossing ligt niet in het inperken van rechten. De oplossing is het creëren van mechanismen die misbruik voorkomen zonder de kernprincipes van de democratie te ondermijnen.
3. De rol van het ministerie en politieke partijen
Een goede administratie en ordehandhaving, als onderdeel van degelijk verkiezingsbeleid, is primair de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
Dit ministerie moet zorgen voor:
• Heldere richtlijnen voor begeleiding van kiezers met een beperking: Kiezers die ondersteuning nodig hebben, moeten toegang krijgen tot adequate hulpmiddelen die hun recht op geheime stemming waarborgen.
• Transparante registratie en toetsing van begeleiders: Alleen bevoegde en geregistreerde begeleiders mogen kiezers helpen. Dit moet strikt gecontroleerd worden.
• Opleiding van stembureauleden in mensenrechten en toegankelijk stemmen: Stembureauleden moeten goed getraind zijn in het respecteren van de stemgeheimen en de rechten van kwetsbare kiezers.
Daarnaast spelen integere politieke partijen een cruciale rol. Partijen die het democratisch proces serieus nemen, moeten elke vorm van misbruik via ‘vertrouwenspersonen’ resoluut afwijzen en geen enkele vorm van manipulatie of stembusfraude tolereren.
Politieke partijen moeten zowel werken aan een eerlijk verkiezingsproces, als aan ethische normen binnen hun eigen gelederen.
4. Strenge sancties
Wanneer er wél misbruik plaatsvindt, moeten de gevolgen zwaar zijn, zoals het overwegen van uitsluiting van deelname aan de verkiezingen, boetes, of zelfs strafrechtelijke vervolging voor partijen of personen die misbruik maken van stembegeleiding.
Dit geeft niet alleen een signaal aan de verantwoordelijke partijen, het versterkt ook het vertrouwen van de burger in de eerlijkheid van het verkiezingsproces.
597Netwerken brengt in herinnering dat het recht op geheime stemming is een onaantastbaar democratisch grondrecht is. Het mag nooit ondergeschikt worden gemaakt aan administratieve gemakzucht of vrees voor misbruik.
De oplossing ligt niet in het inperken van mensenrechten. Zet daarom een doordacht systeem op, waarbij de overheid haar taak serieus neemt, politieke partijen integer handelen, en misbruik zwaar wordt gestraft.
Alleen door deze aanpak kan het vertrouwen in het verkiezingsproces worden versterkt — voor iedereen, zonder uitzondering.
Samen maken we het verschil. Samen schrijven we de toekomst van Suriname.
Media Team 597 Netwerken
Dit artikel betreft een ingezonden opiniestuk. Voor de publicatie van ingezonden artikelen hanteren wij specifieke voorwaarden. Voor meer informatie of om zelf een ingezonden bericht te sturen, kunt u contact opnemen via info@gfcnieuws.com of direct een WhatsApp-bericht versturen.
Let op: Publicatie van opiniestukken houdt niet in dat GFC Nieuws het eens is met de inhoud
