Het gebruiken van een ondersteuning voor het hoofd bij het slapen is in elk geval een gewoonte die zo oud is als de weg naar Rome – en zelfs nog ouder. In graftombes van Egyptische farao’s werden al halve manen van steen gevonden die dienden als neksteun bij het liggen.
Volgens Winni Hofman, slaapexpert aan de Universiteit van Amsterdam, is het gebruik van hoofdkussens vooral cultuurbepaald. ‘En dat geldt eigenlijk voor de hele slaaphouding.
Betekent dat dat het hoofdkussen eigenlijk overbodig is? Zeker niet, zegt Pascal Mannekens, ergonoom in Mechelen en auteur van het boek Rust voor je rug, een naslagwerk over de ideale fysiologische lighouding. ‘Ook een Aziaat op een hard bed zal uiteindelijk lichamelijke klachten krijgen’, aldus Mannekens. ‘We schatten dat zo’n 90 procent van alle mensen eigenlijk foutief slaapt.’
Mannekens spreekt van het ‘slaapsysteem’, het samenspel van matras, bedbodem en hoofdkussen. Deze drie moeten goed op elkaar afgestemd zijn. ‘Ieder slaapsysteem moet elastisch zijn en zich goed kunnen aanpassen aan verschillende lighoudingen’, doceert Mannekens. ‘Tijdens je slaap beweeg je voortdurend, en in ieder van die verschillende houdingen moet de ondersteuning van je nek- en ruggenwervels in orde zijn.’
Gouden formule
De functie van het hoofdkussen in dit slaapsysteem is het ondersteunen van de nekwervels. Deze moeten als je op je zij ligt in het verlengde liggen van de ruggenwervels, en als je op de rug ligt ondersteunt worden door het kussen. Mannekens: ‘We zijn eigenlijk volledig afhankelijk van het hoofdkussen hiervoor. Overdag kun je een verkeerde houding corrigeren wanneer het pijnlijk wordt, maar ‘s nachts moet je kussen de nekwervels opvangen.’
Volgens Mannekens is de gouden formule voor je hoofdkussen: stevig aan de nek, zacht aan de schedel. Dat kan op verschillende manieren. Het kussen kan bestaan uit verschillende materialen, waarbij de stevigere materialen onder de nek liggen. Een andere optie is een kussen dat in de juiste vorm uit schuim is gesneden, zoals zo’n ergonomisch kussen dat bij de nek dik is en onder het hoofd dun. Tot slot kun je een hoofdsteun in het kussen bouwen.
Maar dan nog moet je niet het matras en het bed uit het oog verliezen, waarschuwt Mannekens. ‘Mensen met nek- en schouderklachten denken vaak dat het probleem in het hoofdkussen zit, en kopen een dikkere versie. Helemaal fout. Het probleem zit dan meestal juist in een te hard matras, waar de schouders niet goed in wegzakken.’
Moeten we niet gewoon op een vertrouwd kussen slapen? ‘Fout, fout, fout’, verzucht Mannekens. ‘Een verkeerde slaapgewoonte kun je toch echt het beste aanpassen. Slechte bedden zullen je uiteindelijk altijd nek- of rugklachten opleveren. Het is een foutieve gedachte dat je omwille van vertrouwdheid hier niks aan hoeft te veranderen.’
Bron: Volkskrant.nl.