Door: Jennifer Atmo, hoofdredacteur GFC Nieuws en voorzitster KIVC
18 mei 2025

Bijna iedereen kent het wel: een boterham met pindakaas. Soms dik gesmeerd, soms met banaan, sambal of zelfs komkommer. Maar heb je ooit écht nagedacht over het woord pindakaas? Want waarom heet het eigenlijk zo… en wat heeft Suriname ermee te maken?

Waarom heet het geen pindaboter?

In landen als Engeland en Frankrijk is de naam logisch opgebouwd: peanut butter en beurre de cacahuètes. Beide benamingen verwijzen duidelijk naar een boterachtige pasta gemaakt van pinda’s. In het Nederlands zou je dus verwachten dat we het gewoon “pindaboter” noemen. Maar dat is niet het geval, en daar zit een opmerkelijke reden achter.

In Nederland was het woord “boter” vroeger wettelijk beschermd. Alleen echte zuivelproducten op basis van roomboter mochten zo genoemd worden. Fabrikanten die met pinda’s werkten, mochten hun product dus geen boter noemen — zelfs niet als het qua textuur en gebruik op boter leek. Ze moesten een alternatief bedenken. En dat alternatief kwam… uit Suriname.

De invloed van Suriname op de naam pindakaas

In de achttiende eeuw aten mensen in Suriname al iets wat leek op moderne pindakaas, maar dan in een vaste vorm. Dit product heette pienda-dokoen, een blok gestampte pinda’s die men in plakken sneed — vergelijkbaar met hoe we kaas serveren.

Een Duitse zendeling die in Suriname werkte, vertaalde deze benaming naar het Duits als Pinda-Käse, oftewel: pindakaas. Toen het smeerbare Amerikaanse product decennia later in Nederland werd geïntroduceerd, greep men terug naar die bekende naam. Zo werd het woord pindakaas een blijvertje.

Zonder Suriname misschien geen pindakaas

Het is fascinerend hoe een Surinaamse traditie uiteindelijk de naamgeving van een alledaags Nederlands product heeft bepaald. Zonder de blokken pinda van vroeger, zouden we nu misschien spreken over “pindapasta” of “pindasmeersel” — en dat klinkt toch echt minder lekker.

Dus de volgende keer dat je je boterham besmeert met pindakaas, denk dan eens aan Suriname. Een land dat – zonder dat veel mensen het weten – een belangrijke rol heeft gespeeld in het ontstaan van een van de bekendste Nederlandse smeersels.