INGEZONDEN– Katibo, Keti Koti, Manspasi, Fri, zijn Surinaamse begrippen die centraal staan bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863.
Begrippen die de strijd om de waardigheid van de zwarte mens weerspiegelen.
De Surinaamse slavernij, evenals de slavernij in het Caraibisch gebied, kreeg vaste vorm door de zwarte mensen die uit West-Afrika naar ons land en landen in onze regio werden gebracht.
De plantage-economie werd draaiende gehouden door Europeanen die producten leverden voor de Europese markt.
De onmenselijkheid die gepaard ging met de slavernij is en blijft afkeurenswaardig. Mensen werden vernederd en van mensenrechten was er geen sprake. De tot slaaf gemaakten waren in de algemene beleving toen, geen mensen.
De waardigheid van ieder mens, zoals de Bijbel ons dat leert is op deze manier eeuwenlang in het geding geweest.
Daarna
Na de afschaffing van de slavernij werden mensonterende taferelen op een andere wijze voortgezet. Wij verwijzen in dit verband, naar het boek ‘Wij slaven van Suriname’ geschreven door Anton de Kom.
Toen het in 1934 verscheen, was het voor het eerst dat de geschiedenis van Suriname herschreven werd vanuit een antikoloniaal gezichtspunt. Dit wordt bij het voorwoord van de derde druk aangegeven.
Dit boek geeft een goed beeld van enerzijds ons mooi land Suriname, en anderzijds worden de onmenselijke gedragingen tegen inheemsen, tot slaaf gemaakten uit Afrika, en de contractarbeiders uit China, India en Indonesië scherp neergezet.
Planters, de rijke Nederlandse handelmaatschappij en individuen die dachten meer waard te zijn, wisten hun inhumaan gedrag in stand te houden.
Het boek was daarom kort na de publicatie, lange tijd verboden, maar ging in grote aantallen illegaal over de toonbank. Op 25 november van het vorig jaar, is ‘Wij slaven van Suriname’ in audiovorm te beluisteren via het internet.
Black Life Matter
De huidige Black Life Matter (BLM) beweging leert ons echter dat superioriteitsgevoel over anderen nog steeds duidelijk aanwezig is.
Een blanke agent die een zwarte man op onmenselijke wijze de dood injaagt, laat zien dat discriminatie in het hoofd en hart van sommigen nog manifest is.
De tragische dood van George Floyd in de VS leidde tot mondiale verontwaardiging. De storm van kritiek die internationaal losbrak, werd overal gehoord.
Haast niet te geloven dat na een burgerrechtenbeweging, geleid door dr. Martin Luther King jr. en een zwarte President Barack Obama in de VS, dit gedrag nog steeds zo manifest is.
Er zijn andere geluiden die aangeven: “All Lives Matter”. Daarmee wordt benadrukt dat alle leven even belangrijk is. Duidelijk moet echter zijn dat BLM vooral is ontstaan, doordat zwarte mensen de onredelijke behandeling door blanken, puur op basis van etnisch profileren, afwijzen.
Misschien zou het beter zijn, wanneer de formulering wordt aangepast: Black lifes matters too.
Waardigheid
‘En God schiep de mens als zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem’ (Gen 1:27).
Elke mens is op zijn eigen manier beeld van God. (Ps. 8,4: ‘U hebt hem bijna een god gemaakt, hem gekroond met glans en glorie…’). Elke mens is `uniek’, zoals er voordien nooit een was en zoals er nadien nooit een zal komen.
In hun uniciteit zijn voor God alle mensen gelijkwaardig: de President en de gewone man, man en vrouw, gelovige en niet-gelovige, sterke en zwakke.
Elk mens is geschapen om God te vertegenwoordigen. Dit geloof in de uniciteit van de mens als beeld van God is niet vrijblijvend.
Het heeft consequenties voor onze omgang met mensen. Hier wordt de fundamentele gelijkwaardigheid van alle mensen beleden.
Elk mens is én blijft schepsel en beeld van God, en wordt door God als mens aanvaard zoals hij of zij is. De Kerk van Christus kan niet anders, dan de waardigheid van ieder mens benadrukken.
Afwijzing van de slavernij en alle vormen van onmenselijk gedrag toen en nu, blijft van belang, omdat de menselijke waardigheid hierdoor wordt aangetast.
Vrijheid
De belofte van Jezus Christus uit Lucas 4:18 ‘om aan de gevangenen loslating te verkondigen, zoals in Jesaja 61:1 geprofeteerd was, is ook in onze tijd valide. Jezus’ bevrijding was vooral gericht op geestelijke en maatschappelijke machten die al dan niet mensen als hun instrument gebruikten.
Er zijn tegenwoordig ook moderne geestelijke machten zoals nepnieuws die de duivel gebruikt om mensen in een greep van angst te houden.
Zo is Suriname, net als de rest van de wereld, in de ban van de verspreiding van nepnieuws over Covid-19 en de vaccines, hetgeen leidt tot grote ongerustheid en onduidelijkheid.
In tijden van paniek zijn ontwikkelingen die voldoen aan een bepaalde verwachtingspatroon gemakkelijk met een druk op de knop verspreid.
De vrijheid die door Christus wordt aangereikt is een gave en tegelijk een opgave. “Als de Zoon u vrijgemaakt heeft, dan bent u werkelijk vrij” (Joh. 8:36). Die vrijheid is een voorrecht en mag niet misbruikt worden.
Een negatief vrijheidsbegrip zien wij bijvoorbeeld in de wijze waarop mensen soms met de corona-maatregelen omgaan: “ik ben vrij en doe wat ik wil”. Een positieve invulling van vrijheid richt zich meer op de vraag: waartoe gebruik ik mijn vrijheid?
Echte vrijheid gaat in de christelijke traditie over ruimte scheppen voor het goede: liefde, vreugde, vrede, geduld, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.
Wij zijn in Christus vrijgemaakt, verlost om het goede te doen en een voorbeeld te zijn voor de andere.
Het Comité Christelijke Kerken wenst de totale Surinaamse samenleving ‘wan swit’ Manspasi’ toe.
Comité Christelijke Kerken
Praeses ds. Desiré Peerwijk, voorzitter
