Tussen 1980 tot 1987 hadden de coupplegers de totale regeermacht in Suriname overgenomen, met kleine onderbrekingen waarin ook enkele politieke partijen met kandidaten geparticipeerd hadden.
In 1987 zijn de militairen tot inkeer gekomen dat zij de kennis en de potentie niet hebben om dit land op een fatsoenlijke manier te besturen. De Surinamers wilden hun democratisch recht laten gelden en wilden verkiezingen.
Op 25 november 1987 (na 10 jaar, 1977-1987) zijn de Surinaamse kiezers op 25 november 1987 weer naar de stembus gegaan. Tussen 1987 tot heden, dus in 30 jaar is er geen verandering gekomen aan het kiesstelsel van 1987. Intussen hebben heel wat demografische verschuivingen plaatsgevonden in enkele districten. Denk aan de urbanisatie etc.
Een korte terugblik in de historie (de periode 1866-1949)
Voor de lezers is het belangrijk te weten dat geen enkel kiesstelsel statisch is. In 1866 werd tijdens gouverneur Reinhart Frans van Lansberge (1859-1867) een volksvertegenwoordiging ingesteld onder de naam Koloniale Staten.
A. De Koloniale Staten van 1866 bestond uit 13 leden, waarvan er 9 door de kiezers gekozen werden, terwijl de overige 4 leden door de gouverneur werden benoemd. In dit artikel zal ik aan de taken en bevoegdheden geen aandacht besteden.
B. De eerste verandering in 1901 (na 35 jaar: 1866-1901)
Tijdens gouverneur mr. Warmolt Tonckens (1899-1902) kwam er in 1901 in de Koloniale Staten een verandering. Voortaan werden alle Statenleden gekozen door de kiezers, zodat het benoemingsrecht van de gouverneur kwam te vervallen.
C. De tweede verandering in 1937 (na 36 jaar: 1901-1937)
De naam Koloniale Staten werd veranderd in Staten van Suriname en het aantal statenleden werd gebracht op 15. Van dit aantal werd 10 gekozen door stemgerechtigde burgers, terwijl de gouverneur er 5 benoemde. Naast het censuskiesrecht kwam ook het capaciteitskiesrecht.
Een terugblik in de periode 1949-1980
In 1949 werd het algemeen kiesrecht in Suriname ingevoerd. Tussen 1949-1980 zijn de kiezers 9 keren naar de stembus geweest; 1949, 1951, 1955, 1958, 1963, 1967, 1969, 1973 en 1977.
A. In de periode 1949-1963 (dus in 14 jaar) telde de Staten van Suriname 21 statenleden.
B. De eerste verandering kwam in 1963 (na 14 jaar)
In de periode 1963-1967 telde de Staten van Suriname 36 leden (24 leden werden volgens het personenmeerderheidsstelsel en 12 landelijke leden volgens de evenredige vertegenwoordiging gekozen) .
C. De tweede verandering kwam in 1967 (na 4 jaar)
In de periode 1967-1980 telde de Staten van Suriname 39 leden; 12 leden volgens de landelijke evenredige vertegenwoordiging; 11 leden volgens het personenmeerderheidsstelsel en 16 leden volgens de evenredige vertegenwoordiging in kieskring 1 en kieskring 11, gekozen. Tussen 1949-1980 (in een periode van 31 jaar) is het kiesstelsel twee keren gewijzigd.
De periode 1987-2017
1. Tussen 25 mei 1987 tot 25 mei 2015 zijn de Surinaamse kiezers zeven keren (1987, 1991, 1996, 2000, 2005, 2010, 2015) naar de stembus gegaan.
2. Op 25 mei 2015 bedroeg het aantal volksvertegenwoordigers in Suriname 934 (51 DNA-leden; 765 RR-leden en 118 DR-leden.
3. Na 30 jaar (1987-2017) is het meer dan redelijk en billijk dat dit kiesstelsel, vanwege de demografische verschuivingen (urbanisatie etc.) een revisiebeurt krijgt, waardoor de kiezers niet het gevoel hebben dat de kiesdeler in bepaalde districten een ander gewicht hebben.
Tabel 1. De grootte van de bevolking per district in 2012 (volkstelling)
|
Districten |
2004 |
2012 |
Groei |
Groei in% |
% v.d. bev. |
51 zetels |
|
|
1 |
Paramaribo |
242.946 |
240.924 |
– 2.022 |
– 0,8 |
44,48 % |
17 |
|
2 |
Wanica |
85.986 |
118.222 |
+32.236 |
+ 37,5 |
21,83 % |
7 |
|
3 |
Nickerie |
36.639 |
34.233 |
-2.406 |
-6,6 |
6,32 % |
5 |
|
4 |
Coronie |
2.887 |
3.391 |
+504 |
+17,5 |
0,63 % |
2 |
|
5 |
Saramacca |
15.980 |
17.480 |
+1.500 |
+9,4 |
3,23 % |
3 |
|
6 |
Commewijne |
24.649 |
31.420 |
+6.771 |
+27,5 |
5,80 % |
4 |
|
7 |
Marowijne |
16.642 |
18.294 |
+1.652 |
+9,9 |
3,37 % |
3 |
|
8 |
Para |
18.749 |
24.700 |
+5.951 |
+31,7 |
4,56 % |
3 |
|
9 |
Brokopondo |
14.215 |
15.909 |
+1.694 |
+11,7 |
2,94 % |
3 |
|
10 |
Sipaliwini |
34.136 |
37.065 |
+2.929 |
+8,6 |
6,84 % |
4 |
|
Totaal |
492.829 |
541.638 |
48.809 |
+9,9 |
100,0 % |
51 |
In de districten Paramaribo en Wanica is 44,48% + 21,83%= 66,31% van de Surinaamse bevolking woonachtig. Dat is ongeveer twee derde deel van de Surinaamse bevolking.
|
Huidige situatie |
Aantal inwoners % |
DNA-zetels |
|
Paramaribo en Wanica |
66,31 % v.d. bevolking |
24 zetels |
|
Overige 8 districten |
33,69 % v.d. bevolking |
27 zetels |
|
De districten Paramaribo en Wanica worden zwaar benadeeld |
||
Veranderen van het kiesstelsel
In de loop der jaren hebben velen over het kiesstelsel nagedacht. Elke Surinamer heeft de mond vol van dat wij een rechtigvaardig kiesstelsel moeten hebben, waardoor elke Surinamer daarmee kan leven. Er zijn intellectuelen die allerlei systemen bedenken om het kiesstelsel zodanig te wijzen dat de huidige machthebbers hun politieke macht verder kunnen continueren.
Als Surinamer heb ik ook flink nagedacht over het huidige kiesstelsel. Voer het Landelijk Evenredigheidsstelsel (L.E.) in, waardoor wij allerlei discussie over de bevolkingsgrootte per district; of over de kiesdeler per district achterwege kunnen laten.
|
Tabel 2. De kiesdeler per district op 25 mei 2015 |
De districten Paramaribo en Wanica worden zwaar benadeeld, terwijl het district Coronie met gemiddeld 827 stemmen (zie tabel 2) een zetel kan behalen. Bij Landelijke Evenredigheid wordt de kiesdeler 5.061 stemmen (bij de verkiezingen van 2015) . Partijen die de kiesdeler halen, zullen zetels behalen. Elk district zal in het parlement vertegenwoordigd zijn als bij de samenstelling van de lijsten ook de kandidaten van alle districten op de lijst geplaatst worden. Bij L.E. zouden de politieke partijen als NDP, VHP, NPS, PL, BEP, ABOP en DOE in 2015 zetels behalen. De PALU zou volgens het Landelijke evenredigheidsstelsel geen zetel behalen in 2015. |
|||
|
Distict |
Stemmen |
kiesdeler |
||
|
1 |
Paramaribo |
113.519:17 |
6.678 |
|
|
2 |
Wanica |
60.720 : 7 |
8.774 |
|
|
3 |
Nickerie |
19.423: 5 |
3.885 |
|
|
4 |
Coronie |
1654: 2 |
827 |
|
|
5 |
Saramacca |
9.576: 3 |
3.468 |
|
|
6 |
Commewijne |
16.979: 4 |
4.245 |
|
|
7 |
Marowijne |
9.419: 3 |
3.140 |
|
|
8 |
Para |
11.694: 3 |
3.898 |
|
|
9 |
Brokopondo |
4.976: 3 |
1.659 |
|
|
10 |
Sipaliwini |
9.956: 4 |
2.489 |
|
|
Totaal |
258.092:51 |
5.061 |
||
Hardeo Ramadhin
Plaatsing van ontvangen artikelen op onze website houdt niet in dat de redactie het eens is met de inhoud. Lees hier onze voorwaarden, de volledige tekst van de disclaimer leest u hier.