Mentale inzinking Chan Santokhi reëel na val van macht naar parlementslid

Op het internet circuleert sinds kort de bewering dat oud-president Chan Santokhi na het verkiezingsverlies in een diepe depressieve periode zou zijn beland.

Voor die claim is geen hard bewijs, maar helemaal uitsluiten wil Suriname-analist R. Pinas het niet.

In gesprek met GFC Nieuws Lifestyle zegt hij dat het psychologisch zeer ingrijpend kan zijn als iemand van de hoogste staatspositie terugvalt naar het niveau van gewoon lid van De Nationale Assemblee, zonder de macht en de vrijwel dagelijkse publieke aandacht die bij het presidentschap horen.

Volgens hem kan zo’n abrupte rolverschuiving het humeur zwaar onder druk zetten.

De objectieve waarnemer wijst erop dat verlies van status, invloed en structuur bij leiders vaker gepaard gaat met stemmingsklachten.

Hij verwijst naar internationale voorbeelden. Na de zwaar bevochten Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2000 beschreef Al Gore later in interviews een langdurige periode van rouw, ontreddering en heroriëntatie voordat hij een nieuw pad vond in klimaatwerk.

Voormalig Brits minister en politiek strateeg Alastair Campbell heeft openlijk geschreven over diepe depressieve episoden tijdens en na politieke hoogspanning.

Zijn getuigenis wordt in leiderschaps- en mentale gezondheidskringen vaak aangehaald om te laten zien hoe druk, publieke kritiek en oververmoeidheid kunnen samenkomen.

Ook buiten de politiek komt het voor: Olympisch zwemkampioen Michael Phelps vertelde dat hij na het wegvallen van prestatiedoelen en media-aandacht in een donkere mentale fase belandde.

Zulke casussen illustreren hoe het verlies van een allesomvattende rol emoties kan ontregelen.

Hoe zou dat psychologisch werken? Pinas legt uit dat topposities een constante stroom van structuur, doelen, sociale bevestiging en identiteit geven.

Valt dat weg, dan kan een leegte ontstaan: minder dopamine- en stresshormoonprikkels, minder ritme, meer tijd voor piekeren.

Tegelijk kan publieke discussie over schuld en falen schaamte oproepen. Bij personen die al vermoeid zijn na jaren van drukte kan dit uitmonden in een depressief beeld: somberheid, terugtrekken, slaapproblemen, verlies van eetlust en motivatie.

Over de oud-president van Suriname zijn mentale gesteldheid zelf is weinig bekend. Toch vindt Pinas dat het gesprek over mentale veerkracht bij politieke leiders geopend mag worden.

Hij pleit ervoor dat prominente publieke figuren als Santokhi na verkiezingen professionele ondersteuning krijgen om de overgang naar een nieuwe fase op een gezonde manier te maken.

“We hoeven niemand te pathologiseren,” zegt hij, “maar we moeten wel begrijpen dat macht verliezen pijn doet. En pijn verdient aandacht, niet spot.”

Volgens de analist zou openheid over dit onderwerp taboes helpen doorbreken, zowel binnen de politiek als daarbuiten.

Want wat geldt voor een oud-staatshoofd, geldt ook voor ondernemers, topsporters en militairen die plots zonder hun vertrouwde functie verder moeten.