Staatsschuld stijgt naar 108,6% van BBP: begrotingsdiscipline dringend nodig

begroting jaarrede chan santokhi

De Surinaamse economie laat tekenen van stabilisatie zien, maar blijft kampen met fundamentele kwetsbaarheden. Dat blijkt uit het 22e economische bulletin van de Suriname Economic Oversight Board (SEOB).

Hoewel de inflatie is gedaald en de financiële sector voorzichtig herstel vertoont, waarschuwt de SEOB dat de economische vooruitgang niet duurzaam is zolang er geen duidelijke beleidsverankering plaatsvindt.

Een belangrijk knelpunt blijft de druk op de Surinaamse dollar (SRD). In de eerste helft van 2025 is de wisselkoers opnieuw verzwakt, grotendeels veroorzaakt door een sterke toename van de SRD-geldhoeveelheid.

Deze is mede ontstaan door hoge overheidsuitgaven en de conversie van buitenlandse schulden naar binnenlandse valuta.

De onzekerheid over het economische beleid en de verkiezingen versterkt bovendien het wantrouwen bij consumenten en investeerders.

Inflatie daalt, maar koopkracht blijft onder druk

Ondanks de muntverzwakking is de inflatie in mei gedaald naar 6,0% – het laagste niveau in jaren. De SEOB noemt dit een welkome ontwikkeling voor huishoudens, al blijft de stijging van importprijzen voor essentiële goederen als voeding, brandstof en medicijnen een belemmering voor reële koopkrachtgroei.

Beperkte groei en kwetsbare werkgelegenheid

De economische groei blijft achter bij de verwachtingen. In 2024 steeg het bruto binnenlands product (BBP) met slechts 0,5%.

Deze bescheiden groei is voornamelijk afkomstig uit transport en handel, terwijl andere sectoren stagneren. Het gebrek aan brede economische expansie vertaalt zich in beperkte banengroei en stagnatie van inkomens.

Overheidsuitgaven blijven probleemgebied

De overheidsfinanciën verkeren in structureel disbalans. In januari bedroegen de uitgaven SRD 14,4 miljard tegenover inkomsten van slechts SRD 3,6 miljard.

De grootste uitgavenpost was een kapitaalinjectie aan de Centrale Bank van Suriname. Hierdoor ontstond een uitzonderlijk begrotingstekort van SRD 10,8 miljard, dat zich ook in de daaropvolgende maanden voortzette.

De staatsschuld is inmiddels opgelopen tot 108,6% van het BBP, een zorgwekkend niveau dat toekomstige ontwikkelingsinvesteringen belemmert.

Monetaire risico’s nemen toe

De sterk gestegen basisgeldhoeveelheid (M0), voornamelijk veroorzaakt door overheidsuitgaven, leidt tot een overaanbod aan SRD’s in het financiële systeem. De Centrale Bank voert weliswaar monetaire operaties uit om de liquiditeit te reguleren, maar de effectiviteit hiervan blijft beperkt zolang het begrotingstekort aanhoudt.

De internationale deviezenreserves bedragen momenteel USD 1,6 miljard, goed voor 7,6 maanden importdekking. Deze buffer is vooralsnog stabiel, maar kwetsbaar bij aanhoudende tekorten of kapitaalvlucht.

Voorzichtige stabiliteit in de bankensector

De bankensector vertoont tekenen van herstel. Het percentage niet-renderende leningen is gedaald tot 4,1%, en de gemiddelde solvabiliteit ligt boven de 20%. Toch blijft de rente op leningen met 14,6% relatief hoog, wat investeringen en kredietverlening belemmert.

De SEOB pleit voor een reeks beleidsmaatregelen om de economie structureel te versterken:

Reductie van het begrotingstekort via efficiëntere uitgaven en sterkere belastinginning;

Verzelfstandiging en modernisering van de belastingdienst;

Snelle invoering van de Aanbestedingswet ter bevordering van transparantie;

Betere coördinatie tussen monetair en fiscaal beleid;

Meer ondersteuning voor sectoren die werkgelegenheid en export genereren;

Diversificatie van de economie, onder meer via toerisme en diensten;

Hervatting van het IMF-programma om hervormingen te borgen en het vertrouwen te herstellen.

De SEOB sluit af met een duidelijke boodschap: zonder financieel en institutioneel discipline is duurzame economische ontwikkeling niet mogelijk. Alleen door geloofwaardig beleid en samenwerking kan Suriname bouwen aan stabiliteit, vertrouwen en welvaart.